Het residency project “Il Ventre di Napoli” is een vervolg op het twee jaar durende project “Il Ventre di Napoli” (IVDN) waarbij negen kunstenaars uit Rotterdam de Napolitanita’ van de stad Napels met hun eigen ogen van dichtbij bekeken en middels een nieuw werk hun blik op deze van oudsher multiculturele stad visualiseerden.
In het najaar van 2008 schreef ik het projectvoorstel voor “Il Ventre di Napoli”, waarvoor ik negen kunstenaars uit Rotterdam uitnodigde een bijdrage te leveren: Maziar Afrassiabi, Mohammed Benzakour, Rossella Biscotti, Libia Castro & Ólafur Ólafsson, Ronald Cornelissen, Ben Laloua/ Didier Pascal, Parisa Yousef Doust en Katarina Zdjelar. Samen met mij verbleven de deelnemers in Napels en onderzochten de stad. De eerste verblijven (zonder Maziar maar met Wendelien van Oldenburgh) werden gefinancierd door de DKC Rotterdam, de vervolg-verblijven door het Fonds BKVB. In het najaar van 2010 werden de werken die voortkwamen uit de residencies gepresenteerd op een tentoonstelling. De vraag die centraal stond was: hoe is vandaag de dag een multiculturele stad te definiëren? Terwijl in Rotterdam de xenofobie steeds meer toenam, leek Napels super-tolerant te zijn. Gaandeweg het project kwam naar voren dat alle immigranten in Napels door de eeuwen heen, met hun bijbehorende culturen snel op zijn gegaan in de Napolitaanse. Waarschijnlijk was dat ook de enige manier om te kunnen overleven in de stad. Het project eindigde dan ook met de conclusie dat Napels in plaats van een multi-culturele stad eerder te definiëren was als een multi-etnische samenleving, met een sterke sociale stratificatie. (Lees de volledige tekst)
Afgelopen drie jaar is er vanuit Nederland een aanhoudende belangstelling geweest vanuit kunstenaars voor de stad Napels en vandaar dan ook het idee om IVDN te continueren. Klaarblijkelijk bevindt zich in de sterke identiteit van de stad Napels genoeg materiaal voor nieuwe kunstenaarsverblijven in de stad.
Pier Paolo Pasolini noemt Napels uniek en origineel in zijn manier van leven. Hij beschrijft Napels als de stad van de gewilde en verdedigde diversiteit en sociale stratificatie. Napels kijkt met een blik naar het verleden, maar is tevens laboratorium van nieuwe talen en tendensen. Hij schrijft in 1975: “Questa tribù [napoletana] ha deciso di estinguersi (...) rifiutendo il nuovo potere, ossia quella che chiamiamo la Storia o altrimenti la modernità. È un rifiuto sorto dal cuore della colletività contro cui non c’è niente da fare.” (vertaald: “Dit [Napolitaanse] volk heeft besloten uit te sterven (...) door de nieuwe machtsstructuren af te wijzen, oftewel datgeen we Geschiedenis noemen of ook wel moderniteit. Het is een weigering die voortkomt uit het hart van de gemeenschap en waartegen niets te doen is.”)
Walter Benjamin beschrijft Napels in 1924 na een bezoek aan de stad, als een ‘città porosa’. Niet alleen wegens de ‘zuigende’ tufsteen waar de stad op gebouwd is, maar de porositeit uit zich ook in de constante, wederzijdse beïnvloeding van het leven in deze stad en haar architectonische structuur. In zijn boek ‘One Way Street’ schrijft hij over deze relatie tussen ruimte en mensen, tussen architectuur en cultuur. “Geen enkele situatie verschijnt in haar ware gedaante, is voor altijd vastgelegd, geen enkele vorm beweert zo en niet anders te zijn”. Voor Benjamin is de stad een bewegend organisme en in Napels verrast hem “de passie voor improvisatie, die eist dat ruimte en mogelijkheden tot elke prijs worden gevrijwaard”. Deze poreuze stad is dan ook uitermate ontvankelijk voor het opnemen van culturele sporen in de taal, keuken, architectuur etcetera.
De titel van het project ‘Il Ventre di Napoli’ verwijst naar de aanklacht die de Napolitaanse 28-jarige Matilde Serao in 1884 (!) richtte aan de toenmalige Italiaanse eerste minister Depretis. In dat jaar was een grote cholera-epidemie uitgebroken in Napels waarop Depretis uitriep dat heel de historische binnenstad van Napels afgebroken moest worden en opnieuw opgebouwd zou moeten worden met minder smalle straten, betere riolering en betere behuizing. In een reeks van negen artikelen die verschenen op de voorpagina van de Romeinse krant 'Capitan Fracassa' beschreef Serao de sociaal- economische omstandigheden, de tradities en gebruiken van het hart van Napels, van ‘Il Ventre di Napoli’. Ze concludeerde dat wanneer je dit hart - letterlijk deze buik- zou verwoesten, je de hele Napolitaanse cultuur vernietigen zou.
The residency project “Il Ventre di Napoli” is a continuation of the two-year during project “Il Ventre di Napoli” (IVDN) where nine artists from Rotterdam studied the so-called Napolitanita’ of Naples van de stad Napels with their own eyes and visualised it by producing an new art work inspired on the multicultural city.
In spring 2009 I wrote the project ‘Il Ventre di Napoli’ and I invited nine artists from Rotterdam to make their contribution: Maziar Afrassiabi, Mohammed Benzakour, Rossella Biscotti, Libia Castro & Ólafur Ólafsson, Ronald Cornelissen, Ben Laloua/ Didier Pascal, Parisa Yousef Doust en Katarina Zdjelar. The participants stayed with me for some time in Naples and explored the city. The first residencies (without Maziar but with Wendelien van Oldenburgh) were financed by the DKC Rotterdam, the latter residencies by the Fonds BKVB, now Mondrianfund. In the Spring of 2010 all works that had been developed during the residencies were shown in an exhibition. The main question I asked was: how can one define nowadays a multicultural city? While in Rotterdam xenofobia was rising, Naples seemed to be super-tolerant. During the project I understood that during the centuries all immigrants in Naples plus their cultures had just been absorbed in the Neapolitan; so no integration but assimilation. Probably that is also the only way to survive in this city. The first edition of IVDN thus concluded defining Naples, rather than as a multi-cultural city as described it at the beginning of the project, as a multi-ethnic society with a strong social stratification. (Read complete text)
The last three years artists have expressed a continuous interest in the city of Naples and that’s why IVDN continues. Apparently the strong identy of Naples offers enough material for other artists’ residencies in town.
Pier Paolo Pasolini defines Naples as unique and original in its style of life: he described Naples as the city of diversity and of a wanted and defended social stratification. While looking back to the past, Naples is at the same time a laboratory for new languages and trends. In 1975 Pasolini writes: “This [Neapolitan] tribe decided to extinct itself (...) rejecting the new power, that is what we call History or otherwise modernity. It is a refusal arising from the heart of the community against which there is nothing to do.”
In 1924 Walter Benjamin, after a visit to the city, defines Naples as a ‘porous city’. It is not simply a reference to the tufa stone on which stands the capital of Campania: porosity is also revealed in the constant and reciprocal influence of the life of this city and its architecture. About this relationship between people and space, and between architecture and culture, Benjamin writes in his book ‘One Way Street’: “No situation whatsoever appears in her true identity, forever captured; no form whatsoever claims to be just the way it is and never different”. According to Benjamin, the city is a mobile organism and in Naples he perceives “the passion for improvisation, which demands space and possibilities to be safeguarded at any price”. This porous city is very sensitive to receive cultural traces in language, cuisine, architecture, etc.
The title of the ‘Il Ventre di Napoli’ project refers to accusations directed by 28-year-old Neapolitan Matilde Serao in 1884 against the then Italian Prime minister Depretis. In that year a great cholera epidemic swept through Naples whereupon Depretis exclaimed that the whole historic centre of Naples should be torn down and rebuilt with wider streets, better sewers and better housing. In a series of nine articles which appeared on the front page of the Roman daily Capitan Fracassa Serao describes the socio-economic circumstances, the traditions and customs of the heart of Naples, of ‘Il Ventre di Napoli’. She concludes that if you would destroy this heart - literally this belly - you would destroy the entire Neapolitan culture.